Dekkende en transparante acrylverf

Soms dekt acrylverf heel goed, soms is het heel transparant. Dat ligt niet aan jou, maar aan de verf! In dit artikel bespreek ik vier zaken die invloed hebben op de dekking en transparantie van je acrylverf.

Dekkend of transparant

Eerst wil ik voor de zekerheid de termen dekkend en transparant nog even verklaren.
• Dekkende verf laat niks (of weinig) van de ondergrond of vorige laag doorschemeren.
• Transparante verf laat de ondergrond of de vorige laag juist wél doorschemeren.
• Er zijn nog allerlei variaties tussen dekkend en transparant in, zoals: half dekkend en half transparant.

Waardoor wordt de dekking bepaald?

1: Pigmentsoort

In verf zorgen pigmenten voor de kleur. Die pigmenten worden uit verschillende bronnen gewonnen. Sommige pigmenten komen uit natuurlijke bronnen (stenen, mineralen enz.), andere worden chemisch gefabriceerd. Niet alle pigmenten zijn even dekkend. Hieronder zie je links een baan Primair Geel (half dekkend) en rechts een baan Cadmium Geel (dekkend).

Links half dekkend geel, rechts dekkend geel.

Hieronder nog even een voorbeeld met twee roden: links zie je Magenta (transparant), rechts zie je Cadmium Rood (dekkend).

Links transparant rood, rechts dekkend rood

De gerenommeerde merken zetten de mate van dekking altijd op de verpakking. Zo geven Royal Talens (Amsterdam) en Winsor & Newton de mate van dekking aan met deze symbolen:

Het dichte vierkantje duidt een dekkende kleur aan. Het half dichte vierkantje duidt een half dekkende kleur aan. Het lege vakje met een diagonaal erdoor duidt een half transparante kleur aan en het lege vakje vind je op de transparante kleuren.

Het dichte vierkantje duidt een dekkende kleur aan. Het half dichte vierkantje duidt een half dekkende kleur aan. Het lege vakje met een diagonaal erdoor duidt een half transparante kleur aan en het lege vakje vind je op de transparante kleuren.

Bij Golden zie je van die leuke schuifbalkjes, met de Engelse benamingen Transparent en Opaque (dekkend):

Bij Golden tref je een wat preciezere aanduiding aan met een schaalverdeling.

Nu rijst natuurlijk de vraag: waarom zou je nou transparante verf kopen? Dekkend is toch veel fijner, dan ben je sneller klaar! Het antwoord is: een kunstschilder is wat anders dan een huisschilder. Het ligt er maar net aan wat voor werk je wil maken, wat je van plan bent. Voor sommige dingen is dekkende verf fijn, maar voor andere dingen is juist transparante verf fijn.

• Met dekkende verf kun je lekker snel iets opbouwen en kun je makkelijk over een vorige laag heen schilderen. Ook ideaal om fouten te herstellen.
• Met transparante verf kun je juist heel mooi in lagen werken en de vorige lagen door laten schemeren. Transparante verf is perfect geschikt voor glaceerwerk en waterverf-achtige effecten.

Maak gebruik van de dekkende en transparante karakteristieken van de pigmenten om speciale effecten te bereiken.

Kortom: het een is niet beter dan het ander, maar het is wel handig als je bij de aanschaf van verf rekening kunt houden met wat je van plan bent.

2: Dikkere verf dekt beter

Als je met redelijk dikke verf werkt, dan zal het uiteraard beter dekken dan wanneer je er wat dunner mee werkt. Andersom geldt ook: als je dekkende verf hebt en je smeert het heel dun uit, dan dekt het alsnog niet helemaal.

3: Verdund / onverdund

Als je je verf verdunt met water of met medium (zie ook het artikel over verdunnen van je verf) dan wordt je verf ook transparanter (doorzichtiger). Het aandeel pigment ten opzichte van het bindmiddel wordt dan minder groot, daardoor zul je de vorige laag of de ondergrond er meer doorheen zien.

4: Kwaliteit van de verf (hoeveelheid pigment)

In heel goedkope verf wordt bespaard op pigment (de kleurstof); de rest wordt met rommel opgevuld (lijm, water, kalk e.d.). Dit soort verf is daardoor veel transparanter dan kwaliteitsverf. Je hebt dan dus veel meer verf nodig om tot een enigszins goed resultaat te komen.

Voor verf geldt echt: goedkoop is duurkoop. Niet alleen de transparantie is een probleem, de verf droogt ook nog eens totaal onvoorspelbaar en dof op. Omdat er zo weinig pigment in zit gaat kleuren mengen ook niet lekker.
In kwaliteitsverf zit veel meer pigment, bovendien zijn die pigmenten van betere kwaliteit. Zo is een transparante verf van een goed merk gewoon schitterend om mee te werken.

Enkele tips:

Aquarelachtig schilderen:

Wil je aquarelachtige effecten bereiken? Gebruik dan vooral transparante en half transparante verf. Eventueel kun je de verf nog extra transparant maken door medium toe te voegen.

Opbouw van dekkend naar transparant:

Over het algemeen werken kunstenaars in de eerste lagen met behoorlijk dekkende verf. Zo kan de opzet snel gemaakt worden. In latere lagen wordt er vaak met wat transparantere verf gewerkt, zodat de nieuwe lagen samenwerken met de lagen eronder. Dat geeft hele mooie effecten.

Kleur dekkender maken:

Een transparante kleur wordt dekkender als je er een dekkende kleur doorheen mengt. Als je bijvoorbeeld een dekkend groen wil maken, dan kun je ultramarijn met primair geel mengen, maar dat zijn allebei transparante kleuren. In zo’n geval kun je onderzoeken of je ook in de buurt van je groen kunt komen door bijvoorbeeld gele oker toe te voegen aan je mengsel. Zo wordt je verf al een stuk dekkender.

Dekkend geel:

Dekkend geel is moeilijk te vinden in de standaard- of studentenverf. Cadmium geel is uiterst dekkend, maar het is een heel duur pigment. Daarom kom je dat pigment alleen tegen in professionele acrylverf. Mocht je nu toch af en toe gewoon een dekkend geel willen hebben, dan kun je een tube cadmiumgeel uit de professionele lijn aanschaffen. Het is dan wel een uitgave, maar je hoeft die verf niet altijd te gebruiken. Je pakt hem alleen als je écht een uiterst dekkend geel nodig hebt. De verf in de tube blijft jarenlang goed.

Titaanwit (dekkend) Zinkwit (transparant)

Titaanwit is een sterk dekkende kleur. Dat is heel handig, want als je titaanwit door een kleur mengt (wat nogal vaak voor komt) dan wordt je mengsel dus vanzelf ook dekkender. Maar wil je juist een niet-dekkend wit, koop dan zinkwit. Daar kun je mooi mee glaceren. Hieronder zie je links wat stippen met zinkwit en in het midden een baan zinkwit. De blauwe kleur komt er doorheen, omdat zinkwit niet zo dekkend is. Helemaal rechts zie je wat stippen titaanwit; die dekken wel, dus daar zie je het blauw niet door het wit heen.

Zinkwit is transparant, Titaanwit is dekkend

Veel plezier met schilderen!