Een schilderij kan op veel manieren worden opgebouwd. Zeker als je met acrylverf werkt, zijn de mogelijkheden eindeloos. Sommige schilders hanteren het liefst elke keer dezelfde aanpak, anderen wisselen graag af. In dit blog bespreek ik een heleboel dingen die je eens zou kunnen proberen.
Ondergrond: wit of kleur?
Je kunt direct op een witte ondergrond (doek, papier enz.) werken, maar je kunt het ook eerst een kleur geven. Landschapschilders gebruiken vaak warme, roodbruine kleuren als eerste laag. Portretschilders gebruiken vaak grijs, groengrijs of een bruine kleur als onderlaag. Maar je kunt natuurlijk ook eens experimenteren met felle kleuren, zoals knalblauw of knalroze.
Wel of geen schets?
Als je graag wat houvast wil hebben, is het slim om te beginnen met een degelijke schets. Je kunt schetsen met potlood, houtskool, grafiet, pastelkrijt en nog veel meer materialen. Ook kun je heel fijn schetsen met verf. Fouten kun je wegwerken met verf in de kleur van de achtergrond.
Er zijn ook veel mensen die graag schilderen op een zeer eenvoudige schets van slechts enkele lijnen, of zelfs helemaal geen schets.
Links: een vrij eenvoudige schets | Rechts: een uitgebreide schets
De eerste laag
Een oude beproefde techniek is het maken van een onderschildering. Dat is een eerste laag waarin je het hele onderwerp monochroom schildert. Dat kan in zwart-wit, maar het kan ook met bruine of groene tinten gedaan worden. Er zijn geen regels. Het maken van een onderschildering heeft als voordeel dat je hiermee alvast een mooie balans in toonwaarden kunt maken (de waarden van licht naar donker). Je wordt nog niet afgeleid door kleur.
Links: onderschildering in zwart/wit | Rechts: kleurenlaag er overheen
Sommige kunstenaars vinden het fijn om een kleurenwassing te maken. Dat is een vrij transparante kleurenlaag. De kleuren worden dan heel globaal gehouden. Het is een manier om de objecten snel een basiskleur te geven, waarop in nieuwe lagen kan worden doorgewerkt.
Ook worden door veel kunstenaars eerst een abstracte onderlaag geschilderd, met grote expressieve vlakken, patronen en dergelijke. Dit kan hele bijzondere en verrassende effecten geven in volgende lagen.
Van donker naar licht, van licht naar donker, of...
Olie- en acrylschilders werken over het algemeen vaak van donker naar licht. Eerst worden de donkerste delen globaal ingeblokt en daarna wordt er steeds een stapje lichter gewerkt, tot uiteindelijk de lichtste delen bereikt worden. Maar dit is zeker niet verplicht. Het kan natuurlijk ook helemaal andersom: van licht naar donker. En ook kun je gewoon alle kanten opgaan.
Van donker naar licht
Gebruik van impasto (dik) of glacis (dun)
Als je met acrylverf schildert kun je alle kanten op. Je kunt met zeer dikke verf schilderen (impasto) of juist met dunne verf (glacis). Je kunt met een glacislaag over een impastolaag heen en andersom. Het is ook heel leuk om een schilderij op te bouwen met alleen maar glacislagen. Deze transparante lagen gaan dan allemaal met elkaar samenwerken.
Opbouw van focus en aandacht
Vaak werken kunstenaars eerst aan de achtergrond, omdat de voorgrond daar overheen geschilderd kan worden. Hoewel dit vaak handig is, kun je hier ook gerust van afwijken. Als je liever met een voorwerp of figuur in de voorgrond begint, kan dat ook. Er zijn ook schilders (vooral vaak hyperrealisten) die bijvoorbeeld bij een portret bij een oog beginnen en dan direct elke kleur meteen perfect neerzetten. Vanuit het oog werken ze dan naar de omliggende delen, net zolang tot ze het hele schilderij klaar hebben.
Links: van achter naar voren | Rechts: begonnen bij het oog.
Gebruik van acrylmediums in de opbouwfase
Je kunt ook acrylmediums gebruiken in de opbouwfase. Je kunt bijvoorbeeld droogvertragers toevoegen of textuurpasta's.
Alla prima versus gelaagd werken
Hierboven werden veel voorbeelden gegeven waarbij werd gewerkt in lagen. Maar er is ook een schildertechniek "Alla prima", waarbij je in één laag het hele schilderij opzet en afmaakt. Dit is met acrylverf erg lastig, vooral bij groot werk, omdat deze verf erg snel droogt. Als je kleine werken maakt is het echter zeker mogelijk om alla prima te werken.
Links: alla prima (in één sessie geschilderd) | Rechts: gelaagd
En natuurlijk zijn er nog véél meer manieren om een schilderij op te bouwen.
Veel plezier met schilderen!
