Ondergronden voor acrylverf

Je kunt met acrylverf vrijwel overal op schilderen. Elk type ondergrond heeft bepaalde unieke eigenschappen en dat merk je als je erop schildert.

Doek (canvas)

Katoenen of linnen doeken zijn fijne ondergronden om op te schilderen. De katoenen of linnen textuur zorgt ervoor dat de verf makkelijk van het penseel loslaat.

Het doek is opgespannen op een houten of aluminium raamwerk. Hierdoor veert het een klein beetje mee als je erop schildert. Dat is een heel ander gevoel dan wanneer je bijvoorbeeld op een paneel schildert. De bolle rand zorgt ervoor dat het doek de latten niet raakt, zodat er geen afdruk van de lat zichtbaar is in het schilderij.

Katoen is wat elastischer dan linnen, hierdoor zijn deze doeken ook wat gevoeliger voor veranderingen in temperatuur- en luchtvochtigheid. Als het doek teveel spanning verliest, kun je het naspannen. Zet de spietjes in de hoeken en tik ze lichtjes aan. De spietjes zorgen ervoor dat de spielatten wat verder uit elkaar gaan staan en daardoor komt het doek weer op spanning. 

Katoen heeft een wat grovere en/of onregelmatigere textuur dan linnen. Als je zeer nauwkeurig wil fijnschilderen probeer dan eens zeer fijn linnen uit (Vlaams portretlinnen). 

Nog een groot voordeel: een doek kan direct opgehangen worden. Uiteraard is het ook mogelijk om het in te lijsten. 

Canvasboard

Dit zijn panelen waar katoen of linnen op verlijmd is. Je hebt de voordelen van het schilderen op een doek (dezelfde textuur) en canvasboard is lekker stevig, je hoeft je over spanning geen zorgen te maken. De schilderervaring is wel wat anders dan op een opgespannen doek, omdat het paneel natuurlijk juist niet veert. 

Canvasboards nemen veel minder ruimte in beslag dan schildersdoeken. Bovendien zijn ze ook veel goedkoper dan doeken. Het zijn ideale ondergronden om lekker op te oefenen. 

Ophangen van een canvasboard is wat lastiger, maar je kunt het bijvoorbeeld inlijsten in een lijst zonder glas. 

Papier

Je kunt met acrylverf ook prima op papier schilderen. Papier is wel sterk absorberend; het zuigt binnen no-time het vocht uit de acrylverf. De droogtijd van acrylverf is op papier nog veel korter dan op doek. 

Doordat het papier het vocht opzuigt gaat het bobbelen. Hoe dunner het papier, hoe meer het gaat bobbelen. Ook kan papier zelfs beschadigd raken als het te nat wordt. Gebruik dus bij voorkeur stevig papier (vanaf 250g/m2). 

Het is aan te raden om papier eerst altijd van een laag verdunde gesso te voorzien. Hierdoor wordt het vocht minder snel door het papier geabsorbeerd, waardoor de droogtijd wat langer wordt. Ook helpt dit het bobbelen tegen te gaan.

Je kunt speciale acrylblokken kopen. Vaak is het papier dan verlijmd, zo blijft het lekker strak staan als je erop schildert. Als je klaar bent met schilderen, kun je het papier lossnijden van het blok. 

Als je losse vellen papier gebruikt, dan kun je die het beste met schilderstape aan een stevige ondergrond plakken. 

Bij papier kun je kiezen uit allerlei verschillende texturen, van zeer glad tot zeer grof. Dat is een kwestie van smaak, probeer gewoon eens verschillende dingen uit. 

Werkstukken op papier nemen weinig ruimte in beslag en als je ze wil ophangen dan kun je ze makkelijk inlijsten. 

Paneel

Panelen werden al door de oude Egyptenaren (3000 v. Chr.) gebruikt als ondergrond. Een paneel is een houten plaat. Met acrylverf kun je daar zelfs al direct op schilderen, zonder grondverf (gesso). 

Toch is het aan te raden om hout ook altijd eerst te voorzien van gesso, liefst zelfs meerdere lagen. Hierdoor wordt de verf minder snel geabsorbeerd. Het bespaart je (dure) acrylverf en het zorgt ook voor een verlenging van de droogtijd. Als je het paneel aan beide kanten een paar lagen gesso geeft, zal het ook veel minder snel kromtrekken.

Er zijn kant-en-klare panelen te koop, maar je kunt ze ook zelf maken van bijv. MDF. Je bent met panelen niet aan standaardmaten gebonden. Belangrijk: let op de dikte van het paneel. Een klein paneel hoeft niet dik te zijn, maar hoe groter het formaat, hoe dikker het paneel moet zijn. Een groot dun paneel trekt namelijk sneller krom door het vocht. 

De schilderervaring op een paneel is weer totaal anders dan op doek of papier. De ondergrond is lekker stevig, maar wel relatief glad. Het is erg geschikt voor zeer gedetailleerd werk. 

Ook is het relatief goedkoop en het neemt weinig ruimte in. Groot nadeel is dat panelen al snel erg zwaar worden en ophangen is een stuk bewerkelijker.

Dit waren de belangrijkste ondergronden die je kunt gebruiken. Waar schilder jij het liefst op?